İSTANBUL (AA) - Deloitte Türkiye, "2020 Yılı Birleşme ve Satın Almalar Raporu"na nazaran Türkiye'de 2020 yılında tüm vakitlerin en yüksek süreç sayısı olan 304 adet birleşme ve satın alma süreci gerçekleşirken, süreç hacmi yüzde 70 artışla 9 milyar dolara yükseldi.
Deloitte Türkiye, Türkiye'de birleşme ve satın almaların genel görünümünü ortaya koyan "2020 Yılı Birleşme ve Satın Almalar Raporu"nu açıkladı.
Rapora nazaran yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) damga vurduğu bir yıl geride kalırken, 2020'de birleşme ve satın alma süreçlerinde kayda kıymet bir toparlanma ile tarihi rekor olan 304 adet süreç ile yaklaşık 9 milyar dolar pahasında süreç hacmi gerçekleşti.
Yıllık süreç hacmi son 10 yıl ortalamasının altında kalırken süreç hacminde görülen artış bir evvelki yıla nazaran yüzde 70'lik bir büyümeye işaret ediyor. Ortalama süreç hacmi 30 milyon dolar ile geçmiş yıllara misal bir düzeydeydi.
- Unicorn ve Türkiye Varlık Fonu süreçleri ön plana çıktı
Rapora nazaran birleşme ve satın alma süreçlerinde bir defa daha erken kademe yatırımlarındaki hareketlilik dikkati çekti. Öne çıkan iki mega süreç, toplam süreç hacminin yüzde 40'ını oluşturdu. Türk taşınabilir oyun şirketi Peak Games'in ABD’li Zynga tarafından 1,8 milyar dolar üzere rekor bir değerleme ile satın alınması, Türkiye'nin birinci "unicorn" süreci olarak tarihe geçti. Bu süreçte Zynga tarihinin en büyük satın alımını gerçekleştirirken, kelam konusu yatırım bir Türk teşebbüsünün en büyük süreci oldu.
Yıllık süreç hacmini kıymetli ölçüde etkileyen bir başka mega süreç, GSM operatörü Turkcell'in denetim payının 1,8 milyar dolar bedelle Türkiye Varlık Fonu tarafından devralınması oldu. Öte yandan Türkiye Varlık Fonu’nun toplam bedeli 953 milyon doları bulan bir dizi satın alma ile kamu sigorta şirketlerini konsolide etmesi de bir öteki değerli gelişme olarak öne çıktı.
- Yabancıların ilgisi salgında devam etti
Yabancı yatırımcılar 82 adet süreç ile 4,6 milyar dolarlık satın alma yaptı. Toplam yıllık süreç hacminin yüzde 51'ini yabancı yatırımcılar oluşturdu. Yabancı yatırımcıların toplam süreç hacmi hala son 10 yıllık ortalamaların altında olmasına karşın, 2020'de bir evvelki yıla nazaran yüzde 35 arttı.
Benzeri halde, Türk yatırımcıların dahil olduğu süreçlerin toplam bedeli iki katından fazla artarak 4,4 milyar dolar oldu. Türk yatırımcıların satın almaları 222 adet süreç ile geçen yıla nazaran yüzde 37 artış gösterdi.
Yabancı yatırımcılar içinde Avrupalı yatırımcılar toplam bedeli 1,2 milyar doları aşan 47 süreç ile liderliği üstlendi ve böylelikle yabancı yatırımcıların toplam süreç sayısı ve hacminin sırasıyla yüzde 57 ve yüzde 27'sini oluşturdu. Öte yandan, Kuzey Amerika bölgesi yatırımcıları 13 süreç tamamlayarak yabancıların toplam yıllık süreç hacminin yüzde 46'sını oluşturdu. Bununla birlikte Körfez Bölgesinden Katarlı yatırımcılar da 4 süreç ile ön sıralarda yer aldı.
- Erken evre yatırımlarda tüm vakitlerin en yüksek süreç sayısı
Finansal yatırımcı süreçleri, 2020 yılında 165 süreç ile tüm vakitlerin en yüksek süreç sayısına ulaştı. Süreç sayısında yüzde 90'lık bir büyümeye tekabül eden bu hareketlilik ile, finansal yatırımcılar 2020 yılında yaklaşık 4 milyar dolar bedelinde süreç gerçekleştirdi. Finansal yatırımcı süreç hacminin yüzde 69'unu oluşturan Türkiye Varlık Fonu süreçleri toplam süreç hacmindeki artışta tesirli oldu.
Toplam finansal yatırımcı süreç sayısına en çok teşebbüs sermayesi fonları ve melek yatırımcılar katkıda (yüzde 81) bulundu.
Teşebbüs sermayesi fonları ve melek yatırımcılar tarafından desteklenen internet ve taşınabilir hizmetler ile teknoloji, sırasıyla 71 ve 42 süreç ile en çok talep gören dallardan ikisi oldu bunu 17 süreçle finansal hizmetler, 7 süreçle e-ticaret, 6 süreçle güç ve 4 süreçle lojistik ve ulaştırma dalları izledi.
- Türkiye'deki start-up ekosistemi olgunlaşmaya devam ediyor
Teşebbüs sermayesi ve melek yatırımcıların tamamladığı yaklaşık 200 milyon dolar bedelindeki 134 süreç, süreç pahasında üç kat artış ve süreç sayısında ise yüzde 94 oranında büyümeye işaret etti.
Sektörel bazda, erken etap yatırımlarının yaklaşık yüzde 51'i internet ve taşınabilir hizmetler kesiminde gerçekleşirken yaklaşık yüzde 28'i teknoloji bölümündeki teşebbüslerle ilgiliydi. Sıhhat teknolojisi, finansal hizmetler teknolojileri ve oyun bölümü en faal kesimlerdi.
Türkiye'de oyun teşebbüsleri ve yatırımları son birkaç yıldır yükselişe geçti. Kovid-19 salgınıyla ilgili kısıtlamalar, oyun kesiminin büyümesini ve akabinde yatırımcı talebini harekete geçirdi. Bu yıl oyun dalında Peak Games'in yanı sıra Rollic - Zynga süreci de dikkati çekti.
Özel sermaye yatırımları ise yaklaşık 1 milyar dolarlık süreç ile bir evvelki yılın hacmini aşmakla birlikte, son 5 yıllık ortalamanın altında kaldı.
Geçen yıla benzeri halde, özel sermaye yatırımları finansal yatırımcı süreç sayısının yüzde 12'sini oluşturdu. Özel sermaye fonlarının portföy idaresine ve çıkış süreçlerine odaklandığı bir ortamda, yeni yatırımlar epeyce sonluydu.
- İnternet ve teknoloji tekrar ön plandaydı
Geçen yıla emsal formda, risk sermayesi ve melek yatırımcı dayanaklı süreçlerin yüküyle sırasıyla 97 ve 52 süreçle internet ve taşınabilir hizmetler ile teknoloji en faal dallar olup birlikte yıllık toplam süreç sayısının yüzde 49'unu (2019'da yüzde 34) oluşturdu. Üretim, finansal hizmetler, güç, sıhhat ve lojistik ve ulaştırma da birleşme ve satın almaların en etkin dalları ortasındaydı.
Sıhhat, lojistik, e-ticaret, kimya ve ilaç dallarına olan ilgi salgının tesiriyle artarken, turizm ve perakende kesimlerine olan potansiyel yatırımcı ilgisi evvelki yıllara nazaran azaldı.
- "2020'de yatırımcı ilgisinin değerli ölçüde canlandı"
Açıklamada değerlendirmelerine yer verilen Deloitte Türkiye Ortağı ve Finansal Danışmanlık Önderi Kıvanç Çıdam, 2020'de Kovid-19 salgını nedeniyle toplam süreç bedelinde ve süreç sayısında global boyutta bir düşüş gözlemlediklerini belirtti.
Salgının başlangıcında Türkiye'de de satın almaların misal formda yavaşlasa olsa da, haziran ayında tamamlanan mega süreçlerin tesiri ve ertelenen süreçlerin tekrar canlanmasıyla yaz aylarında sürat kazandığını vurgulayan Çıdam, şunları kaydetti:
"2020 yılında gerçekleşen 304 adet rekor sayıda süreç ile tüm vakitlerin en yüksek süreç sayısına şahit olduk. 2019 yılındaki düşüşün akabinde 2020'de yatırımcı ilgisinin kıymetli ölçüde canlandığını söyleyebiliriz. Son iki çeyrekte yaşanan yatırımcı ilgisi, önümüzdeki yıl süreçlerin daha da artacağına dair olumlu bakış açımızı destekliyor." sözlerini kullandı.
- "Batılı yatırımcılar yabancı yatırımcı süreçlerinde öne çıktı"
Deloitte Türkiye Birleşme ve Satın Alma Hizmetleri Yöneticisi Hasret Ulaş da global belirsizliklere karşın pazarda güzel bir toparlanma olduğunu belirtti.
Yabancı yatırımcıların Türkiye'ye olan inancını koruduğunu tabir eden Ulaş, şu değerlendirmelerde bulundu:
"Her zamanki üzere Batılı yatırımcılar yabancı yatırımcı süreçlerinde öne çıktı. Mega süreçler işlem hacmine damgasını vururken; süreç sayısı, küçük ölçekli erken kademe yatırımlarındaki artışa bağlı olarak rekor düzeylere ulaştı. Start-up'lardan muvaffakiyetle çıkış yapan girişimcilerin, fonları başlangıç ekosistemine geri aktarmasıyla, teşebbüs ekosisteminin kıymetli bir gelişim gösterdiğini görüyoruz. Yılın ikinci yarısında satın alma süreçlerindeki bariz artış ve Kovid-19 aşısı ile ilgili olumlu gelişmeler, 2021 yılına ait optimistlik yaratıyor."
- "Yatırım ortamı son derece hareketli"
Deloitte Türkiye Birleşme ve Satın Alma Hizmetleri Yöneticisi His Doğançay, ise yatırımcılar faal olarak bilhassa Kovid-19 sonrasında iş yapış biçimlerine ahenk sağlayabilecek dallarda uygun yatırım fırsatlarını kovalamaya devam ettiklerini belirtti.
Bilhassa uzaktan çalışma ve e-ticaret trendleri göz önüne alındığında teknoloji, yazılım, taşınabilir ve internet hizmet bölümlerinin ilgi çektiğini söz eden Doğançay, "Son periyotta Türk Lirası’ndaki dalgalanma, Türk şirketlerinin değerlemelerini memleketler arası yatırımcılar için daha cazip hale getirdi. Ayrıyeten birleşme ve satın almalar, finansal sorun yaşayan işletmeler için de bir seçenek olmaya başladı. Pandeminin yarattığı belirsizlikler 2021 yılının birinci yarısını da olumsuz etkileyebilir. Bununla birlikte yatırım ortamı son derece hareketli. Türkiye piyasasının pandemi sonrası reaksiyonunun güçlü olacağına inanıyoruz." değerlendirmelerini yaptı.