Covid-19 kişinin yalnızca fizikî sıhhatini değil, ruhsal sıhhatini da derinden etkiliyor. Hem Covid’e yakalanma korkusu yaşayanlar hem de hastalığı atlatanlarda ağır ruhsal sorunlar görülüyor. Salgının devam ettiği bugünlerde psikiyatri kliniklerine başvuranlarda Covid-19’la alakalı ruh sıhhati sorunlarına sık rastlandığını söyleyen Acıbadem Üniversitesi Atakent Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Dr. Barış Sancak “Özellikle hastalığı ağır geçirenlerde ve ağır bakımda tedavi görmek zorunda kalan şahıslarda travma sonrası gerilim bozukluğuna sıklıkla rastlıyoruz. Ne yazık ki pandemi devrinde tedavi ile denetim altında olan ruhsal rahatsızlıklar da tekrar alevlendi” dedi. Dr. Sancak, koronavirüs geçirenlerde en sık rastlanan ruhsal rahatsızlıkları şöyle sıraladı:
1) TASA BOZUKLUĞU
Araştırmalar Covid-19 geçiren bireylerin en az yarısında tasa bozukluğu belirtilerine rastlandığını gösteriyor. Bireyler hastalığı atlatsalar bile koronavirüsle ilgili dertli niyetleri başlarından atamıyorlar. Şikâyetlerinin geçmeyeceğini düşünüyorlar. Hastalığın süreci ile ilgili olarak internetten saatlerce araştırma yapıyorlar. Çarpıntı, nefes darlığı, külfet hissi, mevt korkusu, uyumakta zorluk üzere şikâyetleri devam ediyor.
2) DEPRESYON
Covid-19 geçiren bireylerin yarısında depresif belirtiler görülüyor. Toplumda genelinde de depresif şikâyetlerde artış yaşanıyor. Yapılan çalışmalarda, depresyonun en tehlikeli sonuçlarından biri olan intihar davranışının da pandemi sonrasında arttığı gösterliyor. Toplumsal izolasyon, belirsizliğe bağlı tasalar, ekonomik sorunlar, geçirilmiş depresyon hikayesi ve Covid-19 hastalığını ağır geçirmiş olmak değerli risk faktörleri.
3) BAĞIMLILIK
Araştırmalar pandemi sonrası alkol tüketiminin iki kat arttığını gösteriyor. Geçmişte alkol sorunları olanlar bilhassa risk altındadır. Bu "kendini tedavi etme" gayreti önemli bağımlılık tablolarının ortaya çıkmasına neden olabiliyor.
4) UYKUSUZLUK
Çalışmalar pandemi devrinde genel toplumda kronik uykusuzluğun yüzde 40'lara varan oranda arttığını gösteriyor. Bu duruma şimdi düzeneği tam olarak tespit edilmemekle birlikte, beyindeki hormonal ve biyokimyasal değişikliklerin sebep olduğu düşünülüyor.
5) TRAVMA SONRASI GERİLİM BOZUKLUĞU
Bilhassa hastanede yatan ağır Covid19 hastalarının yüzde 90’ında taburculuk sonrası görülüyor. Ağır bakımda tedavi gereksinimi olan hastaların, ruhsal travma yaşadığını görüyoruz. Ağır mevt korkusu, çaresizlik, ümitsizlik ve yalnızlık hisleri bu rahatsızlığın ortaya çakışına katkıda bulunuyor. Taburculuk sonrası akla gelen ve hastane günleri ile ilgili makus niyetler, kâbuslar, uykuya dalmada zorluk, hatırlatıcı uyaranlardan kaçınma davranışı bir aydan uzun mühlet devam ediyorsa tedaviye başvurulmalıdır. Bu rahatsızlık tedavi edilmediğinde kalıcı hâle gelme riski taşır.
RUH SIHHATİNİ MUHAFAZANIN YOLLARI
SEVDİKLERİNİZLE ONLINE GÖRÜŞÜN
Hayatla bağınızı koparmayın. Dışarı çıkamıyorsanız teknolojinin nimetlerinden faydalanın sevdiklerinizle her gün online görüşün.
Bağışıklık sistemini güçlendiren bir hayat usulü benimseyin.
Alkol ve sigara üzere ziyanlı alışkanlıklardan uzak durun.
Sağlıklı ve istikrarlı beslenin.
Günde iki litre su içmeye ihtimam gösterin.
Her gün birebir saatte yatağa yatıp, her gün birebir saatte kalkın.
Hareketsizlikten kaçının, sistemli antrenman yapın.
Hobi edinin, hobilerinize vakit ayırın.
Gerekirse profesyonel dayanak almaktan kaçınmayın.
Türkiye Gazetesi