İstanbul'daki en büyük otopark işletmecisi pozisyonundaki İSPARK son yıllarda faaliyet ziyanı açıklarken şirketin idari idaresi ve mali tabloları İBB Kontrol Komitesi ve Sayıştay raporlarına da yansıdı.
İBB Hukuk Kurulu Lideri olan ve devirlik çalışan Kontrol Kuruluna da başkanlık yapan Muhammet Kaynar, komitenin İSPARK'a ait elde ettiği bilgiler ve şirketin durumuyla ilgili AA muhabirine açıklama yaptı.
Kaynar, İSPARK'ın 2005'te belediyeye ilişkin otoparkları devralıp tek elden işleterek, kentli olma ve park etme kültürünü yerleştirme hedefiyle kurulduğunu lisana getirdi.
İSPARK'la, İstanbul'da kayıt dışı para toplayan "değnekçiliğin" önüne geçildiğini anlatan Kaynar, yatırım ve projelerle kaliteli bir park sistemi oluşturulduğunu, ulaşım arterlerine kurulan otoparklarla da toplu ulaşımın teşvik edildiğini kaydetti.
2012-2013 DEVRİNDE KIYMETİ 4 AVROYDU
Kaynar, şirketin 2019 öncesinde yatırımlar yaptığını, sermaye masrafları münasebetiyle ziyan ettiğini aktararak, İSPARK'ın 2012-2013 periyodunda 4 milyar avroluk bedele ulaştığını belirtti.
İSPARK'ın 2019 seçimleri öncesinde 101 bin araçlık parka sahip olduğunu aktaran Kaynar, inşa ve ihale sürecinde olanlarla birlikte 145 bine yakın bir kapasiteye ulaşacak biçimde bırakıldığını lisana getirdi.
Kaynar, 2022 yılı faaliyet raporlarına nazaran İSPARK'ın 123 bin araç kapasitesine sahip olduğunu, 10 bini inşa halinde 2 bini ise ihale sürecinde olmak üzere toplam 12 bin araçlık yatırımın sürdüğünü kaydetti.
"NASIL ZİYAN EDER ANLAMIYORUM" DEMİŞTİ
İBB Lideri Ekrem İmamoğlu'nun 2019 seçimleri öncesinde "İSPARK nasıl ziyan eder, anlayamıyorum" sözünü kullandığına dikkati çeken Kaynar, "Denetim Kurulu olarak, bunu söyleyen bir lider herhalde İSPARK'ta farklı şeyler yapmıştır umuduyla dataları istedik lakin ortadaki tablo çok makus." dedi.
Komisyon olarak 2018 ile Haziran 2023 devrinin bilgilerinin ellerinde olduğunu belirten Kaynar, şirketin idare ve mali durumunun iç açıcı olmadığını söyledi.
İLÇE BELEDİYELERİNE ÖDENEN HİSSE YÜZDE 47 DÜŞMÜŞ
İSPARK'ın İBB ve ilçe belediyelerine işletme hissesi verdiğini de aktaran Kaynar, şöyle devam etti:
"2018'de otoparklardan İBB'ye işletme hissesi olarak 54 milyon 550 bin lira, 2022'de ise 68 milyon 818 bin lira gelmiş. Yüzde 26'lık artış var. Lakin 2018'de 6 TL olan otopark fiyatları yüzde 300 artışla 2022'de 18 TL olmuş. Buna rağmen İBB'ye gelen hisse yüzde 26 artmış. İlçe belediyelerine gelen hisse ise 2018'de 8 milyon 572 bin TL iken 2022'de 4 milyon 491 bin TL. Yani yüzde 47 düşmüş. Bu hisseler, işçi vesaire hiçbir şey düşülmeden brüt gelir üzerinden yapılır. Otopark fiyatındaki artışın direkt hisse olarak yansıması lazım. Yani 2018'de 54 milyon lira olan İBB hissesinin yüzde 300 artması gerekiyordu."
"ÖZ KAYNAKLARI BİLE BİTMİŞ"
İSPARK'ın mali tablolarına değinen Kaynar, şu tabirleri kullandı:
"İSPARK'ın 2018'de faaliyet karı 707 bin 238 lira. 2022'de ise faaliyet ziyanı 29 milyon 918 bin lira. 2018'de öz kaynaklar toplamı 52 milyon 410 bin lira. 2022'de öz kaynaklar toplamı ise maalesef eksi 17 milyon 594 bin lira. Hukuken, teknik olarak iflas durumunda. Öz kaynakları ekside olan bir şirketin aslında iflasını talep etmesi gerekiyor. Bu şirketin 2022 yılı sonu prestijiyle 308 milyon 622 bin lira da borcu bulunuyor."
Resmi bilgilere nazaran şirketin 2018’deki işçi sayısının 2 bin 237 olduğunu, 2021'de toplam işçi sayısının 2 bin 465’e yükseldiğini aktaran Kaynar, birebir devirde alt kiralamalar sebebiyle otopark sayısının da düştüğünü vurguladı.
Şirketin 2019'dan Haziran 2023'e kadar 1092 kişiyi işten çıkardığını söyleyen Kaynar, bu emekçilerden 38'ine katılaşan mahkeme kararına karşın işe iade edilmediğini için şirket kasasından 1 milyon 146 bin lira ödeme yapıldığını, ayrıyeten 39 şahsa de 1 milyon 561 bin lira boşta geçen mühlet tazminatı ödendiğini bildirdi.
"ORTADA TANIMI MÜMKÜN OLMAYAN BİR KAYIP VAR"
Şirketteki uzman sayısının da olağan dışı arttığının altını çizen Kaynar, şöyle devam etti:
"2018'de 24 olan uzman sayısı 2021'de 92'ye çıkmış. Burada sorun uzman muhtaçlığı değil. CHP referansıyla gelenlere, öteki çalışanlardan farklı maaş alabilmeleri için 'uzman' sıfatı verilmiş. İSPARK çalışanına hukuksal süreç nedeniyle toplu mukavele yapamadıkları için uzun müddettir artırım yapmıyorlar. Büyükşehire, ilçe belediyelerine verilen hisse azalıyor, otopark fiyatı artıyor, işçinin fiyatı ise birebir oranda artmıyor. Ortada tanımı mümkün olmayan bir kayıp var. 2018'de 16 olan idare şurası üye sayısı 20'ye çıkarıldı. Temmuz 2019'dan Haziran 2023'e kadar 54 kişi değişim tarzıyla bu idarede vazife almış. 4 yıllık devirde 6 kez idare konseyi lideri değişmiş. Tekrar bu 4 yıllık müddette 6 kere şirketin genel müdürü değişmiş. 4 senede 6 sefer idare heyeti lideri ve genel müdürü değişen, 54 başka idare şurası üyesi tarafından yönetilen bir şirketin zati ekonomik olarak verimli çalışma yapması, kaliteli hizmet üretebilmesi mümkün değildir. Buna bir de işçi sirkülasyonunu ekleyebiliriz."
Otopark fiyatlarının saatlik olarak 52 liraya ulaştığı bir devirde mevcut finansal tabloda gelirlerin nerelere harcandığı verisine sahip olmadıklarını söyleyen Kaynar, ortada önemli bir borç yükü, öz kaynak kaybı ve faaliyet ziyanı bulunduğunu söz etti.
SAYIŞTAY RAPORUNDA YER ALAN UYARILAR
Sayıştay Başkanlığının Ekim 2022'de hazırladığı "2021 Sayıştay Kontrol Raporu"nda, İSPARK'la ilgili kimi kıymetli bulgular da yer alıyor.
Raporda, otoparkların ihale yapılmaksızın "alan aboneliği" ismi altında üçüncü şahıslara kullandırılması, ödenmeyen otopark bedellerinin mali tablolarda izlenmemesi, kimi şirket çalışanları ve aile fertleri için yapılan özel sıhhat sigortası bedellerinin şirket bütçesinden karşılanması, şirket öz kaynaklarının yıllar prestijiyle eksi bakiye vermesi, emekçilerin yıllık fiyatlı müsaadelerinin kanuna uygun kullandırılmaması, işçiye yıllık 270 saatin üzerinde fazla çalışma yaptırılması, şirket ana hizmet binasının ruhsatsız olması, yasal yükümlülüklerin vaktinde yerine getirilmemesi ve bu nedenle ek masraflara katlanılması, şirket işçisinin rastgele bir mukavele olmaksızın Büyükşehir Belediyesinde görevlendirilmesi üzere bulgulara yer veriliyor.
