Bankalararası Kart Merkezi (BKM),Türkiye’de kartlı ödemelerde 2020 yılında yaşanan gelişmeleri kıymetlendirdi. 2020 yılı dünyada ve Türkiye’de pandeminin gerek ekonomik faaliyetler gerekse de tüketici davranışları üzerinde harikulâde tesirlerini gördüğümüz bir yıl oldu. Tüketici davranışlarındaki değişimin en besbelli yaşandığı alanlardan biri de ödemeler bölümüydü. BKM datalarına nazaran, 2020’de Türkiye’de temassız ödemeler ve internetten kartlı ödemeler çok daha fazla tercih edilir hale geldi; toplam kartlı ödeme meblağı da yüzde 17 büyüyerek 1,15 trilyon TL oldu.
“TOPLAM KART ADEDİ YAKLAŞIK 264 MİLYONA ULAŞTI”
BKM’nin bilgilerine nazaran, kredi kartı sayısı 2020’de bir evvelki yıla kıyasla yüzde 8 artışla 75,7 milyon olurken, banka kartı ve ön ödemeli kart sayısı ise toplamda yüzde 13 artışla 188,1 milyona çıktı. Böylelikle toplam kart adedi yaklaşık 264 milyona ulaştı. Türkiye toplam kart adedinde Avrupa’da başkan ülke pozisyonunu 2020’de de sürdürdü.
Hem fizikî hem de online dünyada, süratli ve kolay olması ile hayatı kolaylaştıran kartlı ödemeler, 2020 Mart ayında başlayan pandeminin tesirlerinin ülkemizde de hissedilmesiyle birlikte, hijyenik bir ödeme prosedürü olarak da ön plana çıktı. 2020, kartlı ödemelerin temel gereksinimlerden vergi ödemelerine, milletlerarası alışverişlerden internetten yapılan ödemelere kadar tüm alanlarda yaygınlaşmaya devam ettiği bir yıl oldu.
BANKA KARTLARIYLA YAPILAN ÖDEME MEBLAĞI YÜZDE 41 ARTTI
Açıklanan datalara nazaran; 2020 genelinde banka kartlarıyla yapılan ödeme fiyatı yıllık yüzde 41 artışla 188,8 milyar TL’ye, kredi kartlarıyla yapılan ödeme fiyatı ise yıllık yüzde 14 artışla 957,8 milyar TL’ye ulaştı. Böylelikle, 2020’deki toplam kartlı ödeme fiyatı 2019’a nazaran yüzde 17 büyüyerek 1,15 trilyon TL olarak gerçekleşti. 2000 yılında kartlarla yapılan ödemelerin yılda 8 milyar TL seviyesinde olduğu göz önünde bulundurulduğunda, ortadan geçen 20 yılda, kartlı ödemelerin ne kadar geliştiği ve ne kadar büyük bir iktisada aracılık ettiği de ön plana çıkıyor. Kartların kullanım alanlarının yaygınlaşması ile bir arada, kartlı ödemelerin hanehalkı tüketimi içindeki hissesi, bugün yüzde 41 üzere kıymetli bir düzeye ulaştığı belirtildi
HER 5 KARTLI ÖDEMEDEN 2’Sİ BANKA KARTIYLA YAPILDI
Banka kartlarının ödemelerde kullanımı süratle yaygınlaşmaya devam ederken, 2020’de banka kartları ile yapılan ödemelerin toplam kartlı ödeme adedi içindeki hissesi yüzde 36’ya ulaştı; bir öbür deyişle her 5 kartlı ödemeden 2’si banka kartıyla gerçekleşti.
2020’deki banka kartı süreç adetlerinin ödeme ve nakit çekim olarak dağılımında ise ödeme süreci hissesinin yüzde 67, nakit çekim süreci hissesinin ise yüzde 33 olduğu görüldü. Ödeme süreçlerinin hissesinin 2019’da yüzde 60 olduğu göz önünde bulundurulduğunda, bir yıl üzere kısa müddette gerçekleşen 7 puanlık artış, banka kartlarının artan bir biçimde bir ödeme aracı olarak konumlandığına işaret etti.
Banka kartlarının dışında, ticari kredi kartları da 2020 yılında ödemelerde daha çok kullanılmaya devam etti. Ticari kredi kartlarıyla yapılan ödemeler yüzde 27 artışla 265 milyar TL’ye, bu ödemelerin toplam kredi kartı ödemeleri içindeki hissesi ise yüzde 28 düzeyine ulaştığı belirtildi
EN FAZLA KARTLI ÖDEME ARTIŞI ELEKTRONİK EŞYA VE MARKET-GIDA DALINDA GÖRÜLDÜ
2020 yılında, kartlı ödeme fiyatının en süratli arttığı kesim elektronik eşya oldu. Elektronik eşya bölümünde kartlı ödemeler 2020 yılında bir evvelki yıla nazaran yüzde 65 artarak 88 milyar TL’ye ulaşırken, bu kesimi yüzde 35’lik artış ve 341 milyar TL’lik kartlı ödeme fiyatıyla market-gıda ödemeleri izledi. Üçüncü sırada ise kamu/vergi ödemeleri yüzde 31’lik artış ve 37 milyar TL’lik ödeme fiyatıyla yer aldı. Onu, yüzde 29’luk artış ve 50 milyar TL’lik kartlı ödeme fiyatıyla yapı malzemeleri/nalburiye kesimi, yüzde 17’lik artış ve 38 milyar TL’lik kartlı ödeme fiyatıyla mobilya/dekorasyon bölümleri izledi.
Kartlı ödeme büyüklüğüne nazaran sektörel sıralamada ise birinci sırayı 341 milyar TL’lik büyüklükle market-gıda ödemeleri aldı. Bu kesimi 88 milyar TL ile elektronik eşya, 80 milyar TL ile giysi, yeniden 80 milyar TL ile akaryakıt ve 50 milyar TL ile yapı malzemeleri/nalburiye dalları takip etti.
İNTERNETTEN KARTLI ÖDEME MEBLAĞI 260 MİLYAR TL OLDU
Harika periyotların yaşandığı 2020 yılında, internet ve taşınabilir teknolojilerin toplumun farklı kesitlerinde artan kullanımıyla birlikte, internetten ödeme alışkanlığı da her geçen gün yaygınlaştı ve bu durum kartlı ödeme istatistiklerine de yansıdı. 2019 yılında 190 milyar TL olarak gerçekleşen internetten kartlı ödemeler, 2020’de yüzde 37 artarak 260 milyar TL’ye yükseldi. Hem kullanıcı hem de işyeri tarafında yaşanan dijital dönüşümün tesiriyle internetten yapılan kartlı ödemelerin toplam içindeki hissesi ise yüzde 22’yi geçti. Buna nazaran, her 5 TL’lik kartlı ödemenin 1 TL’si internetten yapıldı.
TEMASSIZ ÖDEMELER GEÇEN YILA NAZARAN 2.5 KAT ARTTI
2020 yılında, temassız kredi kartı adedi 45 milyona ulaştı; bu ise her 5 kredi kartından 3 adedinin, yani toplam kredi kartlarının yüzde 60’ı temassız özellikli oldu. Banka kartlarında da temassız dönüşüm süratle devam ederken, temassız banka kartı adedi 51 milyona, temassız banka kartlarının toplam banka kartları içindeki hissesi ise yüzde 27’ye yükseldi. Temassız ödeme yapılabilen terminal sayısı ise 2020’de süratle artarak 2 milyona yaklaşırken, bugün her 4 terminalden 3’ünde temassız ödeme yapılabilir duruma gelindi.
Kartlarla yapılan temassız ödeme adedi geçen yıla nazaran 2,5 kat artarak 1,73 milyar adet oldu. 2019 yılının toplamında 502 milyon adet temassız ödeme yapılırken, bugün gelinden noktada tek bir ayda yapılan temassız ödeme adedi 200 milyona ulaştı. Mağaza içi yapılan kartlı ödemelerde ise her 5 ödemeden 2’si temassız gerçekleşti
2020 YILININ KARTLI ÖDEME ‘EN’LERİ
BKM, 2020’de kartlı ödemelerin “en”lerini de açıkladı. En fazla kartlı ödeme adedi 27 milyon süreçle 30 Temmuz Kurban Bayramı Arife Günü’nde gerçekleşti. 2020 yılında en fazla kartlı ödeme fiyatı 5,5 milyar TL ile 31 Aralık’ta yılbaşı alışverişleri için gerçekleşti. İnternetten en fazla kartlı ödeme 1,9 milyar TL ile Süper Cuma olan 27 Kasım’da gerçekleşti. 31 Aralık’ta yılbaşı alışverişleri için 6 milyon kartla yapılan 11 milyon süreçle temassız ödeme rekoru kırıldı. Yıl içinde en fazla kartlı ödeme fiyatı gerçekleşen gün haftanın pazartesi günleri olurken, günün saat aralığı ise 15:00-16:00 oldu.
