Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının sıhhat ve iktisattaki tesirleri yıkıcı olurken, salgının teknolojide ilerlemeyi hızlandırdığı ve dijital araçların kabulünü artırdığı belirtiliyor.
Kovid-19’un neden olduğu tesirlerin iktisatların daha süratli, yenilikçi ve üretken olmasını zarurî kıldığını belirten uzmanlar, ekonomilerde verimlilik artışı ve bununla birlikte yeni büyüme fırsatlarının yakalanmasının kıymetine işaret ediyor.
Uzmanlar, 2008’deki mali krizden bu yana, bulut teknolojisine, yapay zekaya, robotlara, sayısız bilimsel atılım ve dijitalleşmeye karşın, endüstrileşmiş ülkelerdeki verimlilik artışının düşük kaldığını lisana getiriyor.
2021 ve sonraki yıllarda bunun değişeceğini belirten uzmanlar, yeni teknolojilerin üretime yansımasıyla insanlığın “çok daha üretken olacağını” vurguluyor.
Uzmanlar, ilerleme konusundaki bu iyimserliğin bir nedeni olarak Kovid-19’un sıhhat ve iktisat üzerindeki tesirlerinin yıkıcı olmasını göstererek, teknik gelişmeler ve bunları kabullenmenin hızlandığını söz ediyor.
Kovid-19’un büyük ve küçük şirketleri dijital bir dönüşüme sürüklediğine değinen uzmanlar, bu hususta rekabetin de arttığını belirtiyor.
Gelinen noktada günlük ömür teknolojiyle kolaylaşırken, mRNA tabanlı aşılar insanlığı virüslerden koruyor, otomobiller otoyollarda şoförsüz gidebiliyor, yapay zeka kredi müracaatlarını işleyebiliyor, kuantum bilgisayarlar günlük problemlerini çözebiliyor ve uydular interneti daha süratli sağlıyor.
Yeni teknolojiler için araştırma fonu talebi
Bunun yanında birçok yeni teknolojinin üniversiteler ve araştırma enstitülerinden geldiğine dikkati çeken uzmanlar, yeni teknolojiler için daha fazla araştırma fonu talebinin gerekli olduğunu vurguluyor.
AA muhabirinin derlediği bilgilere nazaran, kuantum bilgisayardan uzaydan internet kadar 2021’nin en umut verici 17 teknoloji trendi şöyle:
– Yarı iletkenler: Yeni üstün çipler: İşlemciler her bilgisayarın beynini oluştururken, teknoloji şirketleri arasında kendi çip dizaynını ve üstün çip geliştirme rekabeti hızlanıyor.
Amazon ve Microsoft, devasa bilgi merkezlerindeki sunucular için kendi yarı iletkenlerini geliştirirken, yıllardır çip sanayisinin en büyük müşterisi olan Apple, artık en büyük yarı iletken üreticilerinden biri olmaya hazırlanıyor.
Sıhhat için giyilebilir elektronikten araç içi elektronik sistemlere kadar teknolojinin her alanında büyük kıymet taşıyan çipler, ülkeler ortasındaki rekabet ögelerinden biri haline dönüşüyor. Pazarda hakimiyet oluşturmak isteyen şirketler ve ülkeler, devasa yatırımlarla çip sanayisini şekillendirmeye çalışıyor.
– Proteinlerin yapıları ortaya çıkarılıyor: Google’ın yan kuruluşlarından DeepMind’ın protein araştırmalarına yardımcı olmak için geliştirdiği AlphaFold isimli aracın proteinlerdeki “katlanma” sorununa dair kıymetli gelişmeler kaydetmesi dikkati çekmişti. 170 bin kodu çözülen protein yapısının bulunduğu bir bilgi tabanı donatılan AlphaFold, yanılgılı çalışan ve yapıları (kodları) çözülemeyen proteinlerdeki “katlanma” sorununa net datalar ortaya çıkardı.
Sıhhat kesimi, yapay zeka ile büyük verimlilik artışıyla karşı karşıya bulunuyor.
Yapay zeka, hastalıkları daha süratli teşhis etmeye, ilaç geliştirmeye yahut tedavileri daha ferdî tasarlamaya giderek daha fazla yardımcı oluyor. Danışmanlık şirketi Accenture, sıhhat hizmetlerinde yapay zeka kullanımıyla 2026’ya kadar yıllık 123 milyar avro tasarruf edileceğini kestirim ediyor.
– Laboratuvar dışında kuantum bilgisayar: Uzun süren araştırmalardan sonra kuantum bilgisayarlar yavaş yavaş laboratuvarlardan ayrılıyor. Daha fazla şirket kuantum bilgisayarlarının iş dünyasında kullanım potansiyellerini belirlemeye çalışıyor.
Kuantum bilgisayarların gelişiminin şimdi emekleme kademesinde olduğunu belirten uzmanlar, bu yıl ilerlemenin hızlanmasını bekliyor. Az güç kullanan ve devasa depolama kapasitelerine sahip süratli kuantum çiplerinin yakında geliştirilmesi beklenirken, kuantum teknolojisinin potansiyeli giderek daha fazla yatırımcının dikkatini çekiyor.
– Uzaydan internet: Nesnelerin interneti, otonom sürüş yahut makine bağlantısı için dünyanın her yerinde süratli ve emniyetli internete muhtaçlık duyulurken, süratli internet kontağının uzaydan sağlanmasına yönelik teşebbüslerde artıyor.
ABD bankası Morgan Stanley’in iddialarına nazaran, 2040’e kadar “uydu genişbant” pazarının cirosu 3,9 milyar dolardan 95 milyar dolara yükselecek.
– Otonom sürüş: Araba üreticileri Düzey 3 otonom sürüş özelliğine sahip araçları pazara sürmeye hazırlanırken, bunun şoförlere otoyolda uzun ve yorucu seyahatlerde yardımcı olması bekleniyor. Otonom sürüşte, otomasyon derecesi düzeylere nazaran (0 ile 5 arasında) değişirken, mevcut teknoloji ikinci düzeyde bulunuyor.
– Giyilebilir teknolojiler: Konuşma ve metin tanıma üzere uygunlaştırılmış yapay zeka algoritmaları, 5G ve daha güçlü kulaklıkların gerçek vakitli çeviriyi yakında sağlaması beklenirken, Çinli start-up Timekettle Technologies şimdiden mikrofon ve akıllı telefon uygulamasıyla yaklaşık 40 lisanı çevirebilen kablosuz kulaklıklar satıyor. Trend, giyilebilir aygıtların tıbbi yararları nedeniyle de değerli ölçüde artacağına işaret ederken, Kovid-19’nun bu trendi bir üst düzeye iteceği belirtiliyor.
– Cüzdan yerine akıllı telefon: Dünyanın en büyük nüfusuna sahip olan Çin’de, Alipay ve WeChat Pay’de olduğu üzere günlük ömrün bir kesimi olan uygulama ile ödeme yapılması dikkati çekerken, Kovid-19 ile dünyanın başka ülkelerinde cüzdan yerine akıllı telefon vasıtasıyla ödeme yapmanın artması bekleniyor.
Toplumsal medya şirketleri Facebook ve WhatsApp, ödeme ve para transferi konusunda pazar oluşturmaya çalışırken, teknoloji şirketleri Apple ve Google bankalar ve kredi kartı şirketleriyle iş birliği yaparak bu hizmetleri sağlıyor.
– Sanayi 3D yazıcılarla büyüyor: Çağdaş 3D yazıcılarla son derece yenilikçi bir ürün mümkün olan en kısa müddette seri olarak üretilebiliyor. Kovid-19 ile birlikte yerinde üretimin ehemmiyetinin artması ve 3D yazıcı kullanımının ivme kazanması bekleniyor.
– Datalarla hayat kurtarılıyor: Dijital belge, sıhhat bölümünde dijital bilgi alışverişi için kıymetli hale gelirken, salgınla bu bilgi alış verişin hızlanması bekleniyor. Danışmanlık firması McKinsey tarafından yapılan hesaplamalara nazaran, bununla sıhhat sigortacılığı sektöründe her yıl 34 milyar avro tasarruf edilecek.
Kovid-19’da “bir bilgi tabanı eksikliğinden” mustarip olan hükümetler ve şirketler datalara odaklanırken, uzmanlar standart bir bilgi alışverişi yoluyla hastaları, tabipleri ve sıhhat sisteminin kıymetli ölçüde rahatlayabileceğine işaret ediyor. Dijital aşı sertifikasının Kovid-19’da tarihin en büyük aşı kampanyasına imkan sağladığına değinen uzmanlar, dataların kullanılmasıyla hayatların kurutabileceğini vurguluyor.
– İşgücü piyasasında hiper otomasyon: Resesyon periyodunda şirketler tasarruf etmek zorunda kalırken, bunun sonucu çalışanlar için acı bir gerçekliğe dönüşüyor. Zira şirketler otomasyona yatırım yapıyor. Kovid-19 krizinde kimi tabular yıkılırken, şirketler üzerindeki yük de arttı. Fabrikalarda tekrar eden işler için robotik otomasyon süreçleri gündeme geldi. İş süreçlerinin artan dijitalleşmesi ve otomasyonu nedeniyle kimi iş rollerin ortadan kaldırılması bekleniyor.
– Siber güvenlik: Kovid-19 krizi nedeniyle, birçok şirket çalışanlarının işlerini, çoklukla sistematik gözetici tedbirler almadan çalışanlarının konut ofislerine taşırken, siber atak riski arttı. Uzmanlar, Kovid-19 salgınının siber hatalıların ne kadar esnek ve uyarlanabilir olduklarını gösterdiğini belirterek, otomasyonun da dijital yeraltına indiğine işaret ediyor.
– Konuşan makineler: Ofis çalışanları her hafta e-postalarını yazmak için saatler harcarken, artık konuşan programlarla vakitten tasarruf edilecek. Artık evraklar ortasında gezinmek yerine makul soruları bilgisayara yazarak, onların bize konuşarak yanıt vermesi sağlanacak.
– Bulut bilişim: Bulut bilgi süreç, iktisadın merkezinde yer alırken, düşük donanım maliyeti ve kullandıkça öde özelliği ile kurumlara kıymetli bir tasarruf imkanı sağlaması dikkati çekiyor. Bulut bilgi süreç piyasasının 2023 yılına kadar ortalama yüzde 22 büyüyerek 500 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Dijitalleşmede Alibaba, Amazon üzere Çin ve ABD merkezli tedarikçilere bağımlılığı azaltmak maksadıyla Avrupa’da bulut ağı (Giaa X) kurulma çalışmaları devam ediyor.
– Biyoteknoloji: mRNA olarak isimlendirilen haberci nükleik asitlere dayanan iki Covid-19 aşısının başarılı bir formda geliştirilmesi, apansız mRNA etkin bileşenlerine ilgiyi artırdı. Uzmanlar, mRNA’nın sırf aşı geliştirmede değil, öbür ilaçlarda da yeni bir devir başlatacağını belirterek, ilaçların geliştirilmesinin daha hızlanacağına ve daha kolay üretileceğine işaret ediyor.
– Mobilde gerçek vakitli bağlantı: Akıllı telefon üreticileri birinci 5G özellikli akıllı telefonunu piyasaya sürerken, ağ operatörleri de taşınabilir irtibat standardını genişletiyor. Daha yüksek sürat sağlayan 5G teknolojisi, neredeyse gerçek vakitli data transferi vadediyor.
– Artırılmış gerçeklik: Kovid-19 salgını ile e-ticaret yükseliş yaşarken, artırılmış gerçeklikle müşterilerin birçok eseri sanal olarak denemesi ve yerleştirmesi sağlanıyor. Örneğin gözlük alırken müşteri gözlüğü dijital olarak denenebilecek. Müşteriler eski mobilyaları bir kenara bırakmadan oturma odasına sanal olarak bir koltuk getirebilecek.
– Uzaya seyahat yarışı: SpaceX ve Space Adventures, birinci turistleri uzay seyahatine göndermeye hazırlanırken, yeni teknolojilerle uydu nakliyatı maliyetlerinin 3-5 kat azaltılarak kilo başına 10 bin avroya düşürülmesi hedefleniyor.
