Türk kahvesi, dünyadaki kahve pişirme ve demleme tarzlarından farklı olarak hazırlanan Türklere özel klasik bir kültürdür. Arap Yarımadasından kullanılmaya başlayan kahve, periyodun Yemen Valisi Özdemir Paşa da severek tüketir. Kahveyi payitahta gönderen paşa sayesinde Osmanlı kahve geleneği başlamış olur. Yemen'den Osmanlı'ya, Osmanlı'dan tüm Avrupa'ya yayılarak kullanım alanı genişler. Kahve, Osmanlı'da o denli çok sevilir ve tüketilir ki Osmanlı Mutfağında ‘Kahvecibaşı’ unvanıyla padişaha kahve pişiren vazifeliler oluşturulur. Türk kahvesinin İstanbul’a gelmesiyle birlikte süratli bir halde kahvehaneler açılarak halkın da kahveyle tanışma serüveni başlamıştır. İstanbul’un ticaret merkezi olan Eminönü Tahmis Sokak’ta açılan kahvehane sayesinde İstanbul’a gelen yabancı tüccarlar da kahve kültürüyle tanışmıştır. Fransa’ya elçi olarak giden Müteferrika Süleyman Ağa, Avrupa’yı birinci defa kahveyle tanıştıran isim olmuştur. Avpupa’da da süratle yayılan kahve kültürü orada Türkler'inkine benzeyen kahvelerin açılmasına vesile olmuştur. Avrupa’ya ve tüm dünyaya Osmanlı üzerinden yayılan kahve kültürü, her coğrafyada farklı formlarda tüketilmiştir. Türk kahvesi, öğütme ve pişirme usulleriyle hala farklılığını koruyarak başka kahvelerden ayırt edilir.
TÜRK KAHVESİ NASIL YAPILIR?
Yüzyıllardır Türk kültürünün ve tarihinin en değerli eserlerinden olan Türk kahvesi, öğütme, pişirme ve sunum biçimiyle birçok kahve kültüründen ayrılır. Filtrelenme süreci uygulanmadan hazırlanan ve telvesiyle sunulan tek kahve özelliğini taşımaktadır. Türk kahvesinin yapılışı:
- Taze çekilmiş kahve
- Ilıktan biraz daha sıcak su, yaklaşık 60-65° olması makuldür.
Genel bir yanlışlık olan kahvenin soğuk suyla ve kısık ateşte yapılma alışkanlığı yaygındır. Türk kahvesi çekirdekleri çok ince çekildiğinden demlenme ve pişirme mühleti daha kısa tutulmalıdır. Bu mühlet şayet uzatılırsa kahvenin aroması bozularak acılaşmaya başlanır. Kalın bir cezveye birinci olarak fincanın büyüklüğüne bağlı olarak kahve konur, akabinde oda ılık su eklenir ve karıştırılır. Cezvenin etrafında kahvelerin kalmamasına dikkat edilmelidir. Kahvenin yanmasına ve tadının acılaşmasına neden olur. Düzgünce karıştırılan kahve orta ateşte pişirilmeye başlanır. 2-3 dakika kadar pişirilen kahve, kaynatılmadan kabarmaya başlayınca ocaktan alınarak fincana aktarılır ve servis edilir. Türk kültüründe yaygın olarak kullanılan ‘acı kahve’ kavramı, kahvenin yanlış halde pişirilip tadının acılaşmasından kaynaklı kullanılan bir tabirdir. Türk kahvesi, kullanılacak ölçü kadar çektirilip taze tüketilmesi gerekmektedir. Çekilen kahve bayatlamaya başladığından çok uzun vadede kullanılması uygun değildir. Bayatlamaya başlayan kahveler aromatik olarak acılaşır ve köpüklü olmazlar.
TÜRK KAHVESİNİN YARARLARI
Osmanlı devrinden itibaren Türk kültürünün vazgeçilmez içeceği olan ve epey fazla tüketilen Türk kahvesi, tertipli ve abartılmadan tüketildiğinde sıhhate birçok yararı bulunmaktadır. Günde ortalama 2 fincan sade Türk kahvesi içmenin yararlarını şöyledir:
- Antioksidandır, bedenin toksinlerdenarındırır.
- Kasları güçlendirir.
- İçerdiği kafein sayesinden algıları açar, dikkati arttırır.
- Baş ağrısına düzgün gelir.
- Güç verir.
- Yüksek tansiyonu düşürür.
- Kan şekerini dengelediğinden diyet yapanların her gün içmesi tavsiye edilir.
- Kalp ve damar hastalıkları riskini azaltır.
- Gerilimi azaltır, memnunluk hormonu salgılayarak depresyona girme riskini düşürür.
Ayrıyeten Türk kahvesini içtikten sonra fincanın tabanında kalan telveyle yüze peeling yapmak cildin meyyit hücrelerden arınmasına yardımcı olur, temizler, canlandırır ve nemlendirir.
TÜRK KAHVESİNİN ZİYANLARI
Her besin üzere Türk kahvesi de çok tüketildiğinde ziyanları olmaktadır. Çok tüketilen kahve faydalarının tam zıddını göstermeye başlar ve sıhhat açısından tehlikeli bir durumdur. Örneğin; ölçülü ölçüde kahve tüketimi tansiyonu düşürürken fazla tüketildiğinde tansiyonun yükselmesine neden olur. Kalp ritmini bozarak çarpıntıya neden olmaktadır. Uyku tertibini bozar ve randımanını düşürür, bu da bireylerin gergin ve gerilimli olmasına neden olur.
1 FİNCAN SADE TÜRK KAHVESİ BESİN DEĞERLERİ
Karbonhidrat 0.06
Protein 0.42
Yağ 0.52
Lif 2.63
Kolesterol 0
Sodyum 0.82
Potasyum 70.2
Kalsiyum 9.22
Vitamin A 0.04
Demir 0.69
