Safiye Ali, Türkiye’nin tıp eğitimi veren birinci bayan tabiptir. Güç şartlarda tabip olmayı başaran Safiye Ali, ülkesinde tıp fakültesi olduğu halde bayanların yüksek okul okumasına müsaade edilmediği için tıp eğitimi almak üzere Almanya’ya gitmek zorunda kalır. Aristokrat bir aileden gelmesine karşın, çok güç şartlarda eğitimini tamamlar. Safiya Ali’nin günlüğüne yazdığı not ne derece sıkıntı şartlarda okumak zorunda kaldığının en değerli delilidir. ‘Çöpten çıkarıp geceleri yediğim ekmek hiç ağırıma gitmiyor. Ülkemde tıp fakültesi varken buralarda olamam daha çok ağrıma gidiyor. Ne olursa olsun ülkeme hekim olarak döneceğim…’
SAFİYE ALİ KİMDİR?
Türkiye’nin birinci bayan tıp tabibi olan Safiye Ali, 2 Şubat 1894 tarihinde İstanbul’da dünyaya gelir. Babası Sultan Abdülaziz ve Sultan Abdülhamit’in yaverlerinden Ali Kırat Paşa ve annesi, Şeyhülharem Hacı Emin Paşa’nın kızı Emine Hasane Hanımdır. Babasını çok küçük yaşlarda kaybeden Safiye Ali, kardeşleri ve annesiyle dedesinin konağında büyür. Safiye Ali’nin çocukluk yıllarında patlak veren Balkan Harbi, hekim olmasına neden olan en kıymetli sebeplerden biridir. Hekim olmaya karar veren Safiye Ali, Amerikan Kolejini bitirdikten sonra tıpfakültesine devam etmek ister fakat kızların tıp fakültesine kabul edilmeği gerekçesiyle İstanbul’da tıp eğitimi alamaz. Hekim olmaktan da vazgeçmeyen Safiye Ali, Maarif Nazırı Şükrü Bey’in takviyeleriyle devlet bursu alır ve Almanya’ya tıp eğitimi almak üzere sarfiyat.
Hekim olmak için gittiği Almanya’da ‘bebeklerde iç pekimenenjit kanaması’ hakkında hazırladığı bitirme teziyle diplomasını alır ve tabip olarak ülkesine geri döner. İstanbul’da döndüğünde Cağaloğlu’nda birinci muayenehanesini açar. Lakin Safiye Ali, tabip olarak kendi muayenehanesini açsa bile toplum tarafından ayıplanarak küçümsenir. Ya muayene fiyatları erkek tabiplerinden az olması talep edilir ya da Safiye Ali’ye muayene olmak istemezlerdi. Safiye Ali, öğrencilik yıllarında başladığı uğraşa hekim olduktan sonra da devam etmek zorunda kaldı. Hem bayanlar hem de tabipler topluluğu tarafından takviye görmeyen Safiye Ali, doktorluğuna itimat edilmemesini ve az fiyatla muayene olmak isteyenlere, şayet maddi imkansızlığı var ise fiyat almayacağı, aksi taktirde öbür erkek hekimlerle birebir fiyatı talep ettiğini söylemekteydi.
Bayan ve çocuk hastalıkları hekimi olan Safiye Ali, eşit fiyat için uğraş etmekteydi. Bu eşitsizliğe karşın maddi durumu elverişsiz aileleri fiyatsız muayene ederken çocuklar ve bayanların sıhhatleri için cemiyetler kurar.
Sütten kesilen çocuklar için 1925 yılında Süt Damlası Bakım Meskenlerini Himaye-i Eftal Cemiyetini kurar. Bunun yanında Safiye Ali, hasta ve zayıf çocuklar için Hilal-i Ahmer Cemiyetini kurdu. Hekim olarak çocuklara ve bayanlara hizmet etmekten vazgeçmeyen Safiye Ali, hekim kimliğinin yanında Amerikan Koleji bünyesinde açılan Kız Tıp Okulunda kızlara jinekoli ve obstetrik dersleri veren birinci bayan unvanını da alır.
Bayanların ve çocukların sıhhati için çaba eden, kız çocuklarına eğitim veren ve fuhuşa zorlanan genç kızlara sahip çıkan Safiye Ali, 5 Temmuz 1952 yılında vefat eder…
