Besin ve Tarımsal Ürün Piyasaları İzleme ve Kıymetlendirme Komitesi sonrasında yapılan açıklamada, ziraî eserler ve besin piyasalarındaki gelişmeler konusunda vakitli kararlar almaya yarar sağlayacak bir "Erken İkaz Sistemi"nin oluşturulmasına ait teknik altyapı çalışmalarının ele alındığının belirtilmesi kelam konusu sistemin işleyişini gündeme getirdi.
AA muhabirinin derlediği bilgilere nazaran, dünyada pek çok ülkede temel besin fiyatlarında artışlar yaşanırken, bu ülkeler, ziraî eser piyasalarının tertipli çalışmasını sağlamak için tedbir alıyor.
Anılan ülkeler bu kapsamda ziraî eserlerde yurt içi üretim, tüketim ve fiyat oluşumlarının takip edilmesi gerekirken, pek çok ülke ziraî üretimin takip edilmesi için teknolojik imkanlardan da yararlanılan sistemler kuruyor. Bu sistemlerden elde edilen bilgiler alınan kararlarda belirleyici olurken, bu düzenek "Erken İhtar Sistemi" olarak isimlendiriliyor.
Ziraî üretime yönelik olarak kurulacak erken ikaz sistemlerinde 3 temel ayağın yer alacağı öngörülüyor.
ÜRETİMİN EKSİK OLUP OLMADIĞI DENETİM EDİLECEK
Sistemin birinci basamağında ziraî eserlere ait arz takip ediliyor. Bu kapsamda, ziraî eserlerde tohumdan hasat kademesine kadar oluşacak meteorolojik riskler ve hastalıklar izlenerek, mümkün arz eksiklikleri belirleniyor. Böylelikle, bir ziraî eserin üretiminde eksiklik olup olmayacağı evvelce bilinerek, tedbir alınabiliyor.
FİYATLARDAKİ DALGALANMA YAKIN TAKİBE ALINACAK
İkinci evreyi ise "fiyat izleme" oluşturuyor. Sistemle, ziraî eserlerin fiyatlarındaki dalgalanmalar takip ediliyor. Böylelikle, arzın izlenmesine ait bilgiler fiyatlara yansımadan bu durumun tespit edilmesi amaçlanıyor. Fiyatlarda, arz meselesinden kaynaklanmayan fiyat hareketlerinin olduğu belirlenirse, yurt dışı fiyatlar, fiyat spekülasyonları ve öteki seçenekler inceleniyor. Böylelikle, eser fiyatlarında oluşabilecek dalgalanmalar vaktinde tespit edilebiliyor.
TARLADAN MARKETE KADAR İZLENECEK
Erken ihtar sistemlerinin son ayağını arz zincirinin takibi oluşturuyor. Bu süreçte eser, tarladan markete kadar izleniyor ve her basamakta eser fiyatındaki seyir takip ediliyor. Böylelikle, arz zincirinin bir halkasında yapısal sorun varsa, bunun fiyatlara tesirine ait tedbir alınabiliyor.
Anılan sistemlerin, ziraî üretimde arz eksiği olup olmadığının eser bazında ve vaktinde tespit edilmesi, süreksiz arz eksiklikleri fiyatlara yansımadan evvel süreksiz dış ticaret önlemleri ile tedbir alınması üzere yararlar sağlıyor.
Sistem, kalıcı arz eksikliklerini gidermeye yönelik teşvik ve önlemlerin geliştirilmesine de imkan tanırken, spekülatif fiyat hareketleri tespit edilebiliyor.
Hazine ve Maliye ile Ticaret bakanlıkları da tedbir alınması gereken durumlarda dış ticaret ya da vergi mevzularında karar alabilecek.
