Yunanistan’da Kathimerini gazetesine verdiği mülakatta Türkiye ile yaşanan Doğu Akdeniz odaklı ihtilaflarla ilgili değerlendirmelerde bulunan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias, Ankara ile başlaması beklenen istikşafi (keşif amaçlı) görüşmelerde Atina’nın yapan yaklaşım sergileyeceğini söyledi.
Ankara’nın görüşmelerin gündemini tek taraflı değiştirmesinin baltalama teşebbüsü manasına geleceği, rotada yeni bir değişikliğe gidilmesine bir tarafın kendi başına karar veremeyeceğinden kelam eden Yunan Dışişleri Bakanı, Türkiye’nin ne 2000’lerin başında Avrupa Birliği’ne (AB) üyelik adımları atan ülke ne de istikşafi görüşmelerin kesintiye uğradığı 2016’daki ülke olduğunu lisana getirdi. Ankara’nın son yıllarda ‘yayılmacı, yeni Osmanlıcı ve tehditkar’ bir siyaset izlediğini sav etti.
Yunanistan’ın Akdeniz’de güç kaynaklarının çıkarılması konusunda Güney Kıbrıs, İsrail, Mısır, Ürdün, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile kurduğu işbirliğine Türkiye’nin de katılmasını istek ettiğinden kelam eden Dendias, “Ancak Türkiye bu davranışlarından vazgeçmeli ve her bir ülkenin kabul ettiği üzere uyuşmazlıkların barışçı yollarla tahlilini öngören memleketler arası hukuk kurallarına saygılı olmalı” diyerek ekledi:
“100 yıl evvel Batı’da hasta adam olarak tanımlanan Türkiye’nin artık bölgenin büyük değişimcisi olarak Osmanlı İmparatorluğu rolünü oynamaya çalışması, görüştüğüm bütün ülkelerin gündeminde bulunuyor.”
İstanbul’da yapılması beklenen istikşafi görüşmelerin 61. tipinin 2016’da kesildiği yerden devamından yana olduğunu belirten Yunan Dışişleri Bakanı, şunları söyledi:
“İstikşafi görüşmelerin gündemi aşikardır ve bu değiştirilemez. 20 yıldır sürdürülen görüşmelerin 61. toplantısı yapılacak. Görüşmelerin tek taraflı olarak genişletilmesine karar vermek, görüşmeleri torpillemek manasına gelir. Ankara’nın ne derece samimi olduğunu göreceğiz. Biz, görüşmelere samimi ve yapan bir niyetle masaya oturmaya hazırız.”
Ankara ile istikşafi görüşmelerde iki ülke ortasındaki kıta sahanlıklarının belirlenmesinden öbür hiçbir mevzunun görüşülmemesi yönünde açıklamalar yapan Atina’nın, İtalya ve Mısır ile deniz yetki alanlarının belirlenmesini öngören mutabakatlara vardığını hatırlatan Dendias, Yunanistan’ın Arnavutluk ile deniz yetki alanlarının belirlenmesi için Milletlerarası Lahey Adalet Divanına gidilmesinde muahede sağladığını belirtti.
Bu gayeyle Arnavutluk’ta 25 Nisan’da düzenlenecek seçimlerin akabinde ortak bir tahkimname hazırlamaya karar verdiklerini duyuran Yunan Dışişleri Bakanı benzeri mutabakatların Türkiye ile de yapılmasını teklifini lisana getirdi.
Bu deniz yetki alanlarının belirlenmesi mutabakatları çerçevesinde Yunanistan’ın Batı yakasındaki İyon Denizi’nde kara sularını 6 milden 12 mile çıkarmasını öngören yasanın gelecek hafta parlamentoda onaylanacağını açıklayan Dendias, şunları söyledi:
“Yunanistan, bu maddeyle 1947’den bu yana birinci kere genişlemiştir. Yunanistan, Milletlerarası Deniz Hukuku sözleşmesiden kaynaklanan kara sularını 12 mile uzatma hakkını, geri kalan deniz bölgelerinde de uygulayabilir. Fakat bu hakkını gerek görüldüğünde ve ne vakit uygulayacağına siyasi iradeler karar verir.”
Ankara, Yunanistan’ın Ege Denizi’nde kara sularını 12 mile çıkarmasını ‘savaş sebebi’ sayıyor.
Kıbrıs problemiyle ilgili ‘BM’nin Kıbrıs konusunda gayriresmi seviyede 5’li konferans yapılmasını öngören mümkün teklifine sıcak baktıkları’ bildirisini veren Yunan Dışişleri Bakanı, ‘(Güney) Kıbrıs ile koordineli biçimde gayriresmi 5’li konferans teklifine katılmaya hazır olduklarını’ söz etti.
Öncesinde BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, BM himayesinde, garantör ülkeler Türkiye, Britanya, Yunanistan ile Ada’daki Türk ve Rum yöntimlerinin katılacağı gayriresmi bir konferans teklifinde bulunmuştu.
Dendias, Kıbrıs’ta BM kararları ve AB bedellerine uygun federal bir tahlilden yana olduklarını tekrarlayarak şöyle konuştu:
“Ancak gerek Türkiye’den gerek Kıbrıs Türk önderi Ersin Tatar’dan gelen son açıklamalar ve Maraş kıyısının yasadışı açılması üzere davranışlar, optimistlik göstermeye fırsat vermiyor.”
Yunanistan’ın daha fazla diplomatik açılım yapma ve klâsik bağlantılarını güçlendirme taahhüdüne bağlı olduğunu kaydeden Dendias, ABD’de 20 Ocak’ta başkanlığı devralacak Joe Biden’ın Dışişleri Bakanı olacak Antony Blinken ile görüşmeyi dört gözle beklediğini söz etti. Bu kapsamda ABD ile Karşılıklı Savunma İşbirliği Muahedesi müzakerelerinin tamamlanmasını istediğini vurgulayan Yunan bakan, ABD’nin bilhassa Doğu Akdeniz’deki varlığını artırmasının kıymetli olduğunu lisana getirdi. Fransa ile bağlantıları derinleştirmekten kelam etti.
