Gelir vergisi Kanunu uyarınca fiyat gelirleri “gerçek ücretler” ve “diğer ücretler” olarak iki kümeye ayrılarak vergilendiriliyor. Kolay tarza tabi vergi mükelleflerinin yanında çalışanlar, özel hizmetlerde çalışan sürücüler, özel inşaat sahiplerinin fiyatla çalıştırdığı inşaat personelleri ile gayrimenkul sermaye iradı geliri elde edenlerin yanında çalışanların fiyatları “diğer fiyat geliri” olarak isimlendiriliyor. Buna “götürü ücret” de deniliyor.
2021’DE 1.609.88 TL VERGİ ÖDEYECEKLER
Patron, gerçek fiyat gelirlerini personele ödemeden evvel vergiyi kesip, vergi dairesine yatırıyor. Götürü fiyat geliri elde edenlerin vergi matrahı, o yıl geçerli olan minimum fiyatın yıllık brüt meblağının yüzde 25’i olarak uygulanıyor. 2021 yılında brüt minimum fiyat 3.577.50 TL olarak belirlendiğinden, vergi 10 bin 732.50 TL’lik fiyat üzerinden ödenecek. Buna nazaran, götürü fiyat elde edenler 2021 yılında 1.609.88 TL vergi verecekler. Vergiyi şubat ve ağustos aylarında 804.94 TL’lik iki eşit taksitte ödeyebilecekler.
Kolay yolda vergiye tabi bir berberin yanında 15 Mart 2021 tarihinde çalışmaya başlayan kişinin 2021 yılındaki safi fiyat fiyatı ise nisan-aralık aylarına nazaran, yani 9 ay üzerinden hesaplanacak. Brüt taban fiyat evvel 9 ile çarpılacak, çıkan meblağın yüzde 25’i üzerinden safi fiyat belirlenecek. Bunun da yüzde 15’i oranında vergi ödenecek. Bu kişinin, hesaplanan 1027.40 TL fiyatındaki verginin 402.46 TL’sini nisan ayında, 804.94 TL fiyatındaki kısmını da ağustos ayında ödemesi gerekecek.
Örneğimizdeki kişi nisan ayında vergiyi ödedikten çabucak sonra işten ayrılsa bile yalnızca ağustos ayındaki vergiyi ödemekten kurtulacak, nisanda ödediği verginin kalan kısmını geri alamayacak.
“Diğer fiyat gelirleri” için yıllık beyanname verilmiyor. Kira, faiz üzere öteki gelirleri nedeniyle beyanname verilmesi halinde de başka fiyat gelirleri beyannameye dahil edilmiyor.
SİGORTA PRİMİNİ PATRON YATIRIYOR
Öbür ücretliye ödenen fiyat meblağları gerçek tarzda gelir vergisi tevkifatına tabi tutulmuyor. Bu nedenle Toplumsal Güvenlik Kurumu’na (SGK) sigorta bildirimi yükümlülüğü olan patronlarca, muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde vergi tevkifatına ait kısımların boş bırakılması gerekiyor.
AGİ’DEN YARARLANAMAZLAR
Öteki fiyat geliri elde edenlere fiyat bordrosu düzenlenmez. Bu bireyler minimum geçim indirimi ile engellilik indiriminden yararlanamazlar. Sigorta primi, şahıs / hayat sigorta primi ile sendika aidatı indirimlerinden de yararlanmaları kelam konusu değil.
KİMLER “DİĞER ÜCRETLİ” KABUL EDİLİR?
“Diğer ücretli” kapsamında vergilendirilen mükellefler şunlar:
Çıkarları kolay yolda tespit edilen terzi, manav, bakkal, berber üzere küçük esnafın yanında çalışanlar. (Basit tarzda vergiye tabi olmak için 2020 yılında dükkanın yıllık kira masrafının büyükşehirlerde 11 bin lirayı, öbür yerlerde 7 bin lirayı, 2021 yılında da sırasıyla 12 bin ve 7 bin 600 lirayı aşmaması gerekiyor.)
Özel hizmetlerde çalışan sürücüler.
Özel inşaat sahiplerinin, örneğin kendi yeri üzerinde kendisi oturmak üzere konut yaptıranların fiyatla çalıştırdığı inşaat emekçileri.
Gayrimenkul sermaye iradı sahibi bireylerin yanında çalışanlar.
VERGİ KARNESİ ALMALARI ZARURÎ
Götürü fiyat geliri elde edenlerin vergi karnesi almaları zarurî. İşe başlama yahut değişikliğin meydana geldiği tarihten itibaren bir ay içinde vergi dairelerine başvurmaları gerekiyor. Vergi karnesi alan “diğer ücretliler”, almış oldukları vergi karnelerini işin devamı müddetince saklamak zorundalar.
ŞUBAT AYINA DİKKAT
“Götürü ücretler” için vergi bir manada peşin alınıyor. Çalışılmakta olan yılın şubat ayında vergi karnesinin alınıp birinci taksitin de şubat ayında ödenmesi isteniyor.
Yıl içinde çalışmaya başlayanlar ise işe başlama tarihinden itibaren bir ay içinde karneyi alıp birinci ödemesini yapmak zorundalar.
PATRON DE SORUMLU
Çıkarları kolay yolda tespit edilen ticaret erbabı ile götürü masraf tarzını kabul eden gayrimenkul sermaye iradı sahipleri, yanlarında çalışan bireylerin karne almalarını ve karnelerinde yazılı vergi fiyatını ödemelerini sağlamak zorundalar. Vaktinde karne almamış yahut vergisini tarh ettirmemiş olan çalışanın vergisi patrondan, cezasıyla birlikte tahsil edilir.
Personel vergi karnesini almış fakat ödemeyi yapmamış ise bu durumda da vergi, gecikme cezasıyla birlikte patrondan alınır.
“Diğer ücretler” için vergisini ödemiş bireyler yıl içinde sigortalı olarak bir işte çalışmaya başlarsa, işe başladıktan sonraki aylara ilişkin olmak üzere, peşin ödedikleri vergileri gerçek fiyatları üzerinden hesaplanan vergilere mahsup edilir.
