Hz. Osman, İslam tarihinin üçüncü halifesi; hilafet sancağının Hz. Ebubekir ve Hz. Ömer’den sonra gelen taşıyıcısıdır. Peygamber Efendimiz tarafından cennetle müjdelenen sahabelerden biri olan Hz. Osman, dört büyük halife içinden en uzun mühlet halifelik yapan kişidir. Hz. Osman’ın halifelik yılları, kimi bölümlerce halifeliğinin kabul edilmediği, büyük fitnelerin yaşandığı bir periyottur. Hilafet makamını bırakmazsa öldürüleceği istikametinde tehdit edilen Hz. Osman, Kur’an-ı Kerim okurken şehit edilmiş; bu elim olayı gerçekleştirenler cenazesinin kaldırılmasına dahi müsaade vermemişlerdi.
Babası Affan bin el-Âs, annesinin ismi Ervâ’dır. Büyük annesi Beyzâ Um- mü’l-Hakîm Peygamber Efendimizin halasıdır. Neseb itibariyle beşinci batında da dedesi Abdi Menâf (Muğire) Resûlüllah’ın nesebiyle birleşmektedir. Mensub bulunduğu aile nüfuzlu, seçkin, ve güzide kimselerdi. Dedesi Ümeyye Ku- reyş’in ileri gelen eşrafındandır.
Hz. Osman, Fil vak’asından 6 sene sonra ve Hicret’ten 47 yıl evvel bu türlü bir soydan, Mekke-i Mü- kerreme’de dünyaya geldi. Kendisi cahiliyye periyodunu yaşarken bile dürüst, gerçek kelamlı bir kimse idi. Ticaretle meşgul olur, içki içmez ve herkesin itimadını kazanmıştı.
İslâm güneşi Hira dağının ufuklarında doğmaya başladığı gün 34 yaşında bulunuyordu. Hz. Ebû- bekir’in delaletiyle büyük huzura kabul olundu ve Allah Resûlü’nün tebligatı ile kalbinde iman ışığı yanıverdi. İman parıltısının verdiği manevî yakınlık, Peygamber Efendimizin kerimesi Hz. Rukiye ile evlenmesi sonucunda kemal derecesine ulaştı. Bedir Harbi sırasında Hz. Rukiye’nin vefat etmesi üzerine öteki kızı Ümmü Gülsüm ile evlenerek Zi’n-nûreyn lakabı ile onurlandı.
Hz. Ömer’in şehid edilmesi üzerine şûra heyeti tarafından halifelik makamına getirildiği vakit, bu hizmetlerine daha büyük ve yeni hizmetler ekledi. Ermenistan, Kafkas, Horasan, Merakeş, Kerman, Afrika ve daha birçok memleketler İslâm yurdunun haritası içerisine alınmış oldu.
CENNETLE MÜJDELENDİ!
Cennetle müjdelenen on şahıstan biri olan Hz. Osman, mücessem bir hayâ örneğidir. Sehavette son derece ileri ve hiçbir fedakârlıktan çekinmezdi. Bütün harplere iştirak etmiş ve Allah Resûlü’nün hizmetinde bulunmuştu. Yalnızca Bedir Harbi sırasında refikası Hz. Rukiye hasta olduğu için ve şahsen Allah Resûlü tarafından Medine’de bırakılmıştı. Bu Hz. Osman’ın zevcesine son hizmeti olmuş ve Hz. Rukiye, Bedir Harbi sırasında ahireti teşri etmişti. Bu ümmet için ailesiyle birlikte hicret eden birinci fert odur. Birinci evvel Habeşistan’a daha sonra Medine-i Münevvere’ye göç etmiştir.
Hz. Osman, Ashab’ın fukaha- sından olup birçok fetvalar vermiş lakin bunlar vaktimize kadar intikal edememiştir. Resûl-i Ekrem’e hısımlığın verdiği yakınlık itibariyle O’nun Siretine pek yakından vakıf bulunuyordu. Bu konuyla ilgili hadis-i şerifleri hakkiyle bilmekte idi.
Vahiy katiblerinden olan Hz, Osman’ın tefsir ilminde Ashab-ı Kiram ortasında müstesna bir yeri vardı. İbni Abbas üzere büyük müfessir ve sahabilerin, kendisine müracaatları, malumat aldıkları olmuştur.
Hadis ilminde de yüksek bir bilgiye haizdi. Her ne kadar kendisinden rivayet edilen hadislerin sayısı 146 olarak kemiyyet sonunu bulmakta ise de, keyfiyet noktasından geniş bir hadis alımı idi.
MELEKLERİN BİLE HAYA ETTİĞİ SAHABİ
Hz. Osman (r.a.), iffet ve hayâ tarafından de örnek bir şahsiyettir. Allah Resûlü (s.a.v), meleklerin bile ondan hayâ ettiğini haber vermiştir.
Hz. Ebûbekir (r.a.) halife seçilince Hz. Osman (r.a.) ona bey’at etti. Hz. Ebûbekir, halifeliği boyunca onunla daima istişarede bulunurdu. Hz. Ebûbekir’in vefatından önce, Hz. Ömer’i (r.a.) halife tâyin ettiğini bildiren belgeyi Hz. Osman (r.a.) kaleme aldı. Ebûbekir (r.a.), Hz. Osman’ın (r.a.) yazdıklarını ona tekrar okuttuktan sonra mühürletti. Osman (r.a.), yanında Hz. Ömer ve Üseyd bin Saîd (r.a.) olduğu hâlde dışarı çıktı ve oradakilere “Bu kâğıtta ismi yazılan kimseye bey’at ediyor musunuz” diye sordu. Onlar da “evet” diyerek bunu kabul ettiler.
Hz. Ömer (r.a.), son haccında Allah Resûlü’nün hanımlarının da hacca gitmelerine müsaade verdi. Yanlarında da Hz. Osman ile Abdurrahman ibni Avf’ı (r.a.) gönderdi. Osman (r.a) orta sıra:
“Dikkat edin, kimse hanımlara yaklaşmasın ve bakmasın!” diye nidâ ediyordu. Mü’minlerin anneleri ise, develerin üstündeki hevdeclerde idiler.
HZ. EBUBEKİR’İN DAVETİYLE MÜSLÜMAN OLDU
Gençliğinde babasının yanında ticaretle uğraşan Osman, İslâm öncesinde Mekke’nin kıymetli tüccarları ortasına girdi. İslâmî davetin birinci safhasında Hz. Ebû Bekir’in delâletiyle Resûlullah’ın yanına giderek Müslüman oldu ve birinci on Müslüman ortasında yer aldı.
Eşraftan olması hasebiyle İslâm’ı kabul edişi Kureyş içinde yankı yaptı. Amcası Hakem bin Ebü’l-Âs onu bağlayıp dininden dönene kadar bağlarını çözmeyeceğini söyleyince şiddetle karşı koydu. Kararlılığını görüp bağlarını çözmek zorunda kalan amcasından sonra annesi de çok uğraştı, lakin onu dininden döndüremedi.
PEYGAMBERİMİZİN KIZI İLE EVLENDİ
Osman kısa bir mühlet sonra Hz. Peygamber’in kızı Rukıyye ile evlendi. İslâmiyet’in 5. yılında (615) hanımıyla birlikte birinci kafilede Habeşistan’a hicret etti. Habeşistan’da doğan ve hicretin 4. yılında (625) vefat eden oğlu Abdullah münasebetiyle kendisine Ebû Abdullah künyesi verildi. Bir yıl sonra Habeşistan’dan Mekke’ye döndü ve akabinde Medine’ye hicret etti.
Hz. Peygamber tarafından Mekke periyodunda Abdurrahman b. Avf ile kardeş yapılan Osman, Medine’de meskeninde konuk kaldığı ensardan Evs bin Sâbit ile kardeş ilân edildi. Resûl-i Ekrem, Medine’de muhacirlere konut yapmaları için yer tahsis ettiğinde ona Mescid-i Nebevî’nin kendisinin girip çıktığı kapısının karşısına düşen arsayı verdi.
H.Z OSMAN (RA) ÇOK YARDIMSEVERDİ
Müslümanların Medine-i Mü- nevvere’ye hicretinde içmeye uygun tatlı bir su vardı, Rûne Kuyusu… Sahibi yahudi olduğu için suyu para ile satıyordu. Hz. Osman kuyunun yarısını satın alarak mü’minlere vakfetmişti. Günden güne çoğalan mü’minlere Mescid-i Nebevî dar gelmekte ve genişletilmesi zaruret halini almaktaydı. Hz. Osman tek başına kendi parası ile bu ulvî misyonu yerine getirdi. Te- bük Seferi sırasında askerin yarısını şahsen donatmış ve teçhiz etmişti. Bu hizmet için yüz deve ve bin dinar altın vermişti.
HZ. OSMAN (R.A.) NASIL ÖLDÜ?
Hz. Osman (r.a), âsîler tarafından 22 gün muhâsara edildikten sonra 17 Haziran 656 Cuma günü Medine’de şehit edildi. Şehîd edilirken Hz. Hasan ve Kelb kabilesinden olan zevcesi Nâile bint-i Ferâfisa yaralandı. Hz. Osman’ın na‘şı, geceleyin hanımı ve birkaç samimi dostu tarafından, gizlice defnedildi.
Hz. Osman’ın (r.a.) şehit edilmesiyle başlayan periyot, İslâm tarihinde bir dönüm noktası teşkil etmiş, bu tarihten sonra iç karışıklıklar ve fitneler birbirini takip etmiştir.
